Deep dive analyse Screenforce Media:Tijd naar levensfase
Jongeren kijken graag gratis video. Millennials kijken graag on demand content en 40 plussers kijken vooral live TV. De internetgeneratie kijkt niet minder video dan vijf jaar geleden, maar wel anders. Nog steeds neemt de kijktijd vanaf 25 jaar sterk toe, dus ook bij de Millennials. Dit zijn enkele conclusies uit de analyse van Paul van Niekerk in opdracht van Screenforce op de Media:Tijd resultaten. Daarbij wordt ingezoomd op levensfase.
In april 2019 zijn de resultaten van Media:Tijd 2018 gepubliceerd. Screenforce heeft in mei een aanvullende analyse gemaakt die gedetailleerder ingaat op de positie van video binnen de verschillende mediumtypen. Daaruit blijkt bijvoorbeeld dat het grootste deel van de mediatijd wordt besteed aan het kijken van video, 184 minuten per dag. Deze tweede analyse is gemaakt door Paul van Niekerk in opdracht van Screenforce. Hierin zijn eveneens de resultaten van alle drie de edities van het Media:Tijd onderzoek (2013, 2015, 2018) meegenomen.
Drie mogelijke verklaringen voor verschuivend kijkgedrag
De uitkomsten van de Media:Tijd onderzoeken zijn tot nu toe gepresenteerd ‘as they are’. De ontwikkelingen worden getalsmatig beschreven en niet verder geïnterpreteerd. Om inzicht te krijgen in het verschuivend mediagedrag is het echter wel interessant om je af te vragen waarom verschillende doelgroepen een ander kijkgedrag vertonen. Daarbij zijn er drie verklaringen mogelijk voor verschuivend gedrag:
- Het gedrag verandert door een doorgroei naar een volgende leeftijdsgroep of levensfase.
- Het gedrag van een ‘cohort’, een groep met een bepaalde leeftijd, blijft constant als deze personen ouder worden. Het gedrag in 2013 schuift dan door naar 2015 en/of 2018 bij deze personen als ze ouder worden. Dit zou je ook het generatie-effect kunnen noemen.
- Het gedrag bij een bepaalde levensfase of cohort verandert bv. door nieuw technologisch aanbod.
Analyse naar levensfase
Voor de analyses naar levensfase wordt er uitgesplitst naar jongeren van 13-24 jaar die thuis wonen, jongeren die uit huis wonen, 25-39 jarigen die alleen- of samenwonen, al dan niet met kinderen, 40-54 jarigen met of zonder kinderen en 55+’ers alleenwonend of samenwonend. De levensloop kan op twee manieren worden geanalyseerd: als levensfases die elkaar opvolgen of als cohort. Een cohort is een groep mensen met een bepaalde leeftijd die door de tijd heen worden gevolgd. Omdat we data hebben over vijf jaar kun je een idee krijgen hoe het gedrag van een jongere wijzigt als zij/hij ouder wordt en uit huis gaat of gaat werken. Hoe langer de periode wordt waarover we Media:Tijd data hebben, hoe beter dit inzicht in het verschuivend gedrag van cohorten gaat worden.
Analyse op ‘Video Totaal’
De analyses van Paul van Niekerk concentreren zich hierbij op het totale video kijkgedrag. Onder ‘Video Totaal’ verstaan we in de Media:Tijd onderzoeken al het kijken naar videocontent bij elkaar opgeteld: TV-kijken (live en uitgesteld) samen met Subscription Video On Demand kijken (SVOD) en ‘Overige Video’. Daarbij komen hieronder in de vier grafieken achtereenvolgens aan de orde:
- Video Totaal
- TV-kijken (live en uitgesteld)
- Subscription Video On Demand kijken (Netflix, Videoland, e.d.)
- Overige Video (filmpjes) kijken zoals via YouTube.
Totale kijktijd neemt niet af bij Millennials
Tussen 2013 en 2018 verandert het achterliggende kijkgedrag ingrijpend maar uit de onderstaande analyse over Video Totaal blijkt dat de totale kijktijd ongeveer gelijk blijft. De drie lijnen voor de verschillende jaren liggen ongeveer op elkaar. De totale kijktijd neemt in deze periode ook niet af bij de Millennials (Gen Y, 25-39 jaar), terwijl zij de internetgeneratie zijn. Voor alleenstaande 25-39 jarigen is dat zeker zo. De 25-39 jarige samenwonenden zonder kinderen kijken in 2018 iets meer Video Totaal dan in 2015 en voor die met kinderen is dat in 2018 juist iets minder dan in 2015. Vanaf 25 jaar neemt de Video Totaal kijktijd sterk toe, in vergelijking met de jongeren, dus ook bij de Millennials. Ze kijken per dag ongeveer drie kwartier langer TV dan jongeren tot 25 jaar. Kennelijk is het levensfase effect sterker dan het generatie effect. Dit levensfase-effect van stijgende kijktijd bij stijgende leeftijd wordt dus onderbroken wanneer er kinderen in het gezin komen. Dan is er tijdelijk meer tijd nodig voor de verzorging.

Afname TV kijktijd onder jongeren die werken is kleiner
Binnen de totale video kijktijd zien we een afname in de TV kijktijd (live + uitgesteld). Deze afname is het grootst onder studenten, al dan niet thuiswonend. Onder jongeren die werken en zelfstandig wonen is de afname kleiner. Bij de Millennials (Gen Y, 25-39 jaar) is de afname in de afgelopen vijf jaar gemiddeld 33 minuten. Maar ook zij kijken nog gemiddeld een uur en drie kwartier TV per dag, veel meer dan ze Subscription Video On Demand en Overige video kijken.

Subscription Video On Demand in 2018 ook populair onder Millennials
Tussen 2013 en 2015 zijn jongeren (Gen Z) de voorlopers in het gebruik van on Subscription Video On Demand, maar in 2018 zijn vooral ook de Millennials (25-39 jaar) in flinke getale toegestroomd. Bij jonge gezinnen met kinderen is het gebruik van Subscription Video On Demand echter wat minder.

Studenten vinden gratis alternatief in ‘Overige video’
Opvallend is dat uitwonende studenten zich in 2018 weer afkeren van de steeds duurder wordende Subscription Video On Demand. Zij vinden een gratis alternatief in ‘Overige video’ (o.a. YouTube), waarvan bij hen het gebruik in 2018 sterk toeneemt.

Uitdaging voor TV-bedrijven
De vraag voor de komende jaren is of Nederlandse aanbieders hun sterke positie op de TV-markt weten te behouden? Of is het toenemende YouTube gebruik bij jongeren een voorbode voor de ontwikkeling van een nieuwe volwassen wordende generatie? Verder zal de toetreding van nieuwe Subscription Video On Demand aanbieders zoals Disney+ en Apple TV de concurrentie ook doen toenemen.
Media:Tijd analyse over videogebruik
De resultaten van Media:Tijd 2018 zijn in april 2019 gepubliceerd. Screenforce heeft een aanvullende samenvatting gemaakt van de resultaten die gedetailleerder ingaat op de positie van video binnen de verschillende mediumtypen. Je kunt de analyse hier downloaden.
Over Media:Tijd
Media:Tijd is een dagboekonderzoek waarin gedetailleerde informatie over het mediagebruik in Nederland wordt verzameld. Voor het onderzoek hielden 2.655 respondenten – een representatieve dwarsdoorsnede van de Nederlandse bevolking van 13 jaar en ouder – een week lang iedere 10 minuten hun activiteiten bij. In het najaar van 2018 is voor de derde keer het onderzoek Media:Tijd uitgevoerd. Het onderzoek is uitgevoerd door GfK in opdracht van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), het PMA en de JIC’s NLO, NOM en SKO. De resultaten van Media:Tijd 2018 zijn in april 2019 gepubliceerd op de website van Media:Tijd.
Over Paul van Niekerk
Paul van Niekerk werkt als zelfstandig informatie strateeg en heeft een lange staat van dienst op het gebied van communicatie- en mediaonderzoek, zowel aan de opdracht kant (SBS, SPOT) als aan de uitvoerende kant (GfK). Het onderwerp Media:Tijd is voor hem zeer bekend terrein. Als directeur van de voorloper van Screenforce (SPOT) was hij initiator en eindverantwoordelijk voor de tweejaarlijkse SPOT Tijdbestedingsonderzoeken (2006, 2008, 2010, 2012). Destijds werd leefstijl vaak als segmentatie invalshoek gebruikt, deze keer stelde Paul een analyse naar levensfase voor aan Screenforce. Paul is lid van de Raad van Advies voor de communicatie-opleidingen van de Universiteit van Amsterdam.