Verschuiving in mediagebruik naar internationale platformen vormt risico voor geïnformeerdheid van burgers

Het gebruik van sociale media en streamingdiensten blijft groeien. Deze ontwikkeling gaat ten koste van het gebruik van Nederlands media-aanbod. Dit is zorgelijk omdat Nederlandse televisiezenders niet alleen burgers informeren, maar ook een verbindende rol spelen in de samenleving. Streamingdiensten kunnen deze functies niet overnemen, omdat zij geen nieuws en actualiteiten aanbieden en slechts beperkt Nederlands aanbod hebben. De informerende rol van media kan in de toekomst deels worden opgevangen door sociale media, maar alleen als betrouwbare journalistiek beter zichtbaar en vindbaar wordt. Dit vraagt om gerichte actie van zowel wetgevers als mediabedrijven.

• Oproep aan wetgever: Sluit aan bij Europese wet- en regelgeving om belangrijke informatie prominent zichtbaar en goed vindbaar te maken.
• Oproep aan mediabedrijven: Behoud de informerende rol van media door betrouwbare journalistiek beter zichtbaar en vindbaar te maken.

Internationale platforms domineren de advertentiemarkt: bijna 80% van de digitale reclame-inkomsten gaat naar spelers zoals Google en Meta. Hoewel hun aandeel in de digitale reclameomzet de afgelopen twee jaar stabiel is gebleven, is het tussen 2015 en 2021 aanzienlijk gestegen. Deze ontwikkeling zet de Nederlandse mediamarkten steeds meer onder druk.

Amma Asante, voorzitter Commissariaat voor de Media: “Ons medialandschap verandert in hoog tempo en wordt steeds internationaler. Het is cruciaal dat betrouwbare en relevante informatie voor iedereen zichtbaar en toegankelijk blijft. Europese regelgeving speelt een sleutelrol bij het beter zichtbaar maken van het Nederlands media-aanbod en het creëren van een mediaomgeving die aansluit bij de behoeften van gebruikers. Een divers en onafhankelijk media-aanbod is de ruggengraat van een gezonde democratie, en het Commissariaat zet zich onverminderd in voor de bescherming hiervan.”

Consolidatie en risico’s voor pluriformiteit
Mediabedrijven zoeken naar manieren om weerstand te bieden tegen de groeiende internationale spelers. Zo heeft DPG Media in 2024 een vergunning aangevraagd bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM) voor de overname van RTL Nederland. Als deze overname doorgaat, zou DPG Media een aanzienlijk deel van de commerciële mediamerken op de Nederlandse markt in handen krijgen. ACM onderzoekt momenteel deze overname.

Toekomst van nieuwsconsumptie in Nederland
De bevindingen uit de Mediamonitor sluiten aan bij de uitkomsten van het onderzoek naar Jongeren, nieuws en sociale media dat het Commissariaat eerder dit jaar publiceerde. Uit dit onderzoek blijkt dat jongeren vooral gebruik maken van online aanbod en sociale media en ook hier hun nieuws vandaan halen. De Mediamonitor laat zien dat deze verschuiving naar online niet alleen bij jongeren speelt maar inmiddels geldt voor alle Nederlanders. De WRR benadrukte in haar rapport “Aandacht voor media” de noodzaak om gebruik te maken van Europese regelgeving om een betrouwbare en veilige informatieomgeving te realiseren en om belangrijke informatie prominent zichtbaar te maken en goed vindbaar. Het Commissariaat voor de Media sluit zich hierbij aan.

Over de Mediamonitor
De Mediamonitor volgt jaarlijks de ontwikkelingen in de Nederlandse mediasector en voorziet beleidsmakers van informatie en adviezen. De wettelijke taak van het Commissariaat voor de Media is het monitoren van mediaconcentraties en financieel-economische omstandigheden in de mediasector, en de gevolgen daarvan voor pluriformiteit en onafhankelijkheid. Het Commissariaat stimuleert en bewaakt een onafhankelijk, toegankelijk, divers en veilig media-aanbod, zodat iedereen zich vrij kan informeren en een eigen mening kan vormen.

Bekijk de Mediamontor hier!